ابوبکر مخزومی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | راهب قریش |
| نسب | بنی‌مخزوم |
| محل زندگی | مدینه |
| وفات | ۹۳ یا ۹۴ و یا ۹۵ |
| مذهب | سنی |
| اطلاعات حدیثی | |
| مشایخ | ابوهریره • عمار بن یاسر• عایشه • ام سلمه |
| راویان از او | زهری • عمر بن عبدالعزیز |
| اعتبار | ثقه نزد اهل‌سنت |
| شهرت | از فقیهان هفتگانه و گفتگوی با امام حسین(ع) |
اَبوبَکر مَخزومی مشهور به راهِب قریش(درگذشت۹۳-۹۵ق) از تابعین و فقیهان هفتگانه مدینه بود. او در مکه با امام حسین(ع) دیدار کرد و از آن حضرت خواست تا به کوفه نرود. او دلیل این خیرخواهی را، خویشاوندی عنوان کرد چراکه هر دو از قبیله قریش بودند.
تولد و درگذشت
ابوبکر مخزومی از فقهای هفتگانه اهل سنت در مدینه و بزرگان قریش بود. او در زمان خلافت عمر بن خطاب به دنیا آمد و در سال ۹۳ یا ۹۴ و یا ۹۵ق درگذشت.
نام، نسب و شهرت
درباره نام و کنیه ابوبکر مخزومی اختلاف است؛ در تهذیب التهذیب آمده است که برخی اسمش را محمد و کنیه‌اش را ابوبکر و برخی دیگر اسمش را ابوبکر و کنیه‌اش را ابوعبدالرحمان گفته‌اند. ابن حجر گفته ابوبکر اسم و کنیه او بوده است.
پدر ابوبکر، عبدالرحمن بن حارث بن هشام بود. هر چند در برخی منابع از وی با نام ابوبکر بن حارث بن هشام نیز یاد شده است. حارث بن هشام از قبیله بنی‌مخزوم بود که به همراه برادرش ابوجهل در جنگ بدر در صف مشرکان حضور داشت، در این جنگ ابوجهل کشته شد و حارث فرار کرد. او همچنین در جنگ احد نیز در صف مشرکان بود و در فتح مکه اسلام آورد.
به دلیل انتسابش به قبیله بنی‌مخزوم به ابوبکر مخزومی شهرت داشت. همچنین به گفته ابن حجر عسقلانی چون زیاد نماز می‌خواند مردم او را راهب قریش می‌نامیدند.
ملاقات با امام حسین (ع)
ابوبکر مخزومی در واقعه کربلا در مکه با امام حسین(ع) دیدار کرد و از روی خیرخواهی از آن‌حضرت خواست تا از رفتن به کوفه منصرف شود. او دلیل خیرخواهی خود را خویشاوندی با امام حسین(ع) عنوان کرد و بی‌وفایی مردم کوفه را نسبت به امام علی(ع) و امام حسن(ع) به آن‌حضرت یادآور شد. امام حسین از خیرخواهی او تشکر کرد. علی بن حسین مسعودی تاریخ‌نگار شیعی قرن چهارم قمری، متن گفتگوی او و امام حسین(ع) را گزارش کرده است.
روایت
ابوبکر مخزومی از راویان حدیث اهل‌سنت به‌شمار می‌رود. او از پدرش، ابوهریره، عمار بن یاسر، نوفل بن معاویه، عایشه، ام سلمه، ام معقل اسدی، عبدالرحمن بن مطیع، ابی‌مسعود انصاری و دیگران روایت کرده است. همچنین راویانی چون زهری، عمر بن عبدالعزیز و حکم بن عتیبه از او روایت کرده‌اند. روایات او در منابع اهل‌سنت آمده و برخی از رجالیان اهل‌سنت او را ثقه دانسته‌اند: بر اساس گزارش ابن حجر، ابن حبان او را در شمار ثقات آورده است. اما در منابع شیعی به گفتگوی او با امام حسین اشاره شده است.
پانویس
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۲۸.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق-۱۹۸۴م، ج۱۲، ص۲۸.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق-۱۹۸۴م، ج۱۲، ص۲۸.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۶.
- ↑ ابن عبد البر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰۱.
- ↑ ابن عبد البر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰۲.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق-۱۹۸۴م، ج۱۲، ص۲۸.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۶.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق-۱۹۸۴م، ج۱۲، ص۲۸.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۶.
- ↑ در قرن نخست قمری، در نسل اول و دوم تابعان، به موازات مکتب اهل بیت، مکتبی غیرشیعی نیز در مدینه وجود داشت، هفت تن از برجستگان آن مکتب با عنوان فقهای سبعه شهرت یافتند».(پاکتچی، «اسلام»: اندیشه‌های فقهی در سده نخست هجری، ج۸، ص۴۳۹.)
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دار الفکر، ۱۹۸۹م/۱۴۰۹ق.
- ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، بیروت، دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
- ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد بجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- پاکتچی، احمد، مدخل اسلام در دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: اسعد داغر، قم، دارالهجرة، ۱۴۰۹ق.